Pensioencompensatie

Lees het artikel ‘Verlies pensioencompensatie‘ voor het mogelijke behoud van de compensatie bij vroegpensioen, ontslag, bedrijfsovername en arbeidsongeschiktheid.

Indeling van dit artikel:

• pensioencompensatie niet verplicht, wel gewenst;
• hoeveel pensioencompensatie?;
• gelijke premie leidt niet tot een gelijkwaardig pensioen;
• wie moeten er worden gecompenseerd?;
• hoe het beste pensioencompensatie vormgeven?;
• compensatiemogelijkheden; en
• nieuwe ontwikkelingen pensioenakkoord december 2024.

Pensioencompensatie niet verplicht, wel gewenst

De overgang naar het nieuwe pensioenstelsel kan voor een dubbele transitie zorgen. Er wordt namelijk én geen pensioen meer beloofd maar een premie én de bestaande pensioenaanspraken moeten in ieder geval bij pensioenfondsen over naar de nieuwe regeling (invaren). Mochten deelnemers er door de pensioentransitie erop achteruitgaan dan versterken compensaties het draagvlak om akkoord te gaan met de pensioenwijziging. Tevens zorgen pensioencompensaties ervoor dat de werknemerspensioenen er na wijziging niet op achteruit hoeven te gaan.

Hoeveel pensioencompensatie?

Het Netspar rapport ‘Compensatie bij afschaffing doorsneesystematiek‘ zegt daar het volgende over:

• ‘Denkbaar is dat de werkgever wordt verplicht om een eventueel voordeel dat hij geniet door de stelselwijzing te vergoeden aan de werknemer’.

Te denken valt aan het premievoordeel.

Is het doorgeven van alleen het premievoordeel voldoende?

Als de werkgever zijn voordeel doorgeeft aan de werknemer hoeft dat niet automatisch te leiden tot een gelijkwaardige pensioenopbouw. Het doorgeven van alleen het premievoordeel compenseert namelijk meestal niet de economische waarde van de gemiste pensioenopbouw. In de volgende paragraaf wordt dit toegelicht.

Gelijke premie leidt niet tot gelijkwaardig pensioen

De pensioenopbouw kan afwijken ook al is de premie van verschillende pensioenregelingen gelijk. Andersom is ook het geval. De pensioenbouw is gelijk, maar de premie verschilt. Een tweetal voorbeelden ter verduidelijking.

Van een verzekerde middelloonregeling naar een premieovereenkomst

Neem bijvoorbeeld de premie van een verzekerde middelloonregeling. De middelloonpremie is laag als het contract (uitvoeringsovereenkomst) met de verzekeraar is aangegaan op een moment dat de marktrente hoog was. Als op het moment van de pensioentransitie de marktrente lager is moet de werkgever meer premie in de nieuwe premieovereenkomst investeren om een gelijkwaardig pensioen te kunnen aanbieden. Doet hij dat niet en wil hij de premielast niet laten stijgen dan zal de nieuwe premieovereenkomst naar verwachting een lager pensioen opleveren. De werknemers willen het verschil gecompenseerd zien. Meer over de effecten van een hoge en lage marktrente in de whitepaper ‘Hoe eerder, hoe beter.’

Bedrijfstakpensioenfonds

Bij bedrijfstakpensioenfondsen werkt de systematiek anders. Bij veel bedrijfstakpensioenfondsen is de premie voor oudere leeftijdscategorieën lager. Vaak te laag, het gevolg van de doorsneepremie. Bij een doorsneepremie wordt voor jonge deelnemers een te hoge (meer dan kostendekkende) premie betaald en voor oudere deelnemers een te lage premie.

Wie moeten er worden gecompenseerd?

Voortaan is er sprake van een degressieve opbouw. De deelnemers van bedrijfstakpensioenfondsen die het meest door de pensioentransitie en de overgang naar een degressieve opbouw worden geraakt zijn door Netspar gevisualiseerd:

Hoe het beste pensioencompensatie vormgeven?

Een pensioencompensatie kan ineens of geleidelijk worden verstrekt. In extra pensioen of in extra loon. Voorbeeld:

Stel een werknemer ontvangt ineens een compensatie. Deze heeft betrekking op meerdere jaren. Vervolgens neemt de werknemer binnen een jaar ontslag. Dan snijdt de oude werkgever zich in de vingers. De werknemer geniet dubbel voordeel als hij vervolgens naar een werkgever gaat die ervoor heeft gekozen de huidige en nieuwe werknemers geleidelijk te compenseren. Overcompensatie moet zoveel mogelijk worden voorkomen. Iedere deelnemer neerwaarts corrigeren met de gemiddelde kans dat hij of zij overstapt naar een andere branche/werkgever is een optie.

Andere compensatiemogelijkheden? Lees vooral verder.

Compensatiemogelijkheden

Per pensioenregeling zal de beste oplossing verschillen, het gaat hier echt om maatwerk. Voorbeelden van pensioencompensatie:

• compensatiepremie;
• hoger bruto loon;
• lagere AOW-franchise;
• andere loonbestanddelen pensioengevend maken;
• eigen bijdrage verlagen;
• nabestaandenpensioen verbeteren;
• een pensioenfonds dat het renterisico heeft afgedekt en nog buffers heeft kan een gedeelte van de vrije bufferruimte voor compensaties inzetten. Dit middel kan een verzekeraar en een premiepensioeninstelling niet inzetten. Zij hebben hier geen buffers voor gereserveerd;
• combinaties van dit alles; en/of
• er is sprake van overgangsrecht (eerbiedigende werking, te lezen in de volgende paragraaf).

Nieuwe ontwikkelingen pensioenakkoord december 2024

Een adequate pensioencompensatie houdt rekening met het type pensioenregeling, pensioenuitvoerder, sector, onderneming, leeftijd werknemers en financieringsbronnen. Met andere woorden: een passende pensioencompensatie vereist maatwerk. Laat de tijd in uw voordeel werken en start op tijd met de pensioentransitie.

Als er vóór 1 juli 2023 (invoering WTP) sprake was van een premieregeling met een progressieve premie of een uitkeringsovereenkomst met een progressieve premie ondergebracht bij een verzekeraar dan hoeft er voor bestaande deelnemers niets (tot weinig) te wijzigen. Op het gebied van het ouderdomspensioen. Als de huidige pensioenregeling binnen de maximale fiscale kaders blijft, speelt er geen compensatieproblematiek. Echter voor nieuwe werknemers geldt het overgangsrecht niet. Nieuwe werknemers kunnen alleen een premieregeling met een vast premiepercentage aangeboden krijgen. Daarnaast moeten de verschillen met de bestaande werknemers te rechtvaardigen zijn en zal iedere pensioenregeling waarin een nabestaandenpensioen is opgenomen moeten wijzigen.

Meer over de wijziging van het nabestaandenpensioen is te lezen in het artikel ‘Wijziging nabestaandenpensioen‘. Meer over overgangsrecht in het artikel ‘Eerbiedigende werking pensioen‘ en in V&A 23-014.

Kortom: aan de pensioentransitie valt niet snel te ontkomen. Of de werkgever heeft te maken met overgangsrecht (eerbiedigende werking) of bijvoorbeeld met compensaties in loon of het toekennen van extra pensioenaanspraken.

Wat het beste past is altijd maatwerk!

Bijgewerkt op 28 mei 2025.